KONKORDATO NEDİR?

Ekonomik sıkıntı ve ödeme güçlüğü içine düşen, alacaklılarına zarar vermek kastı olmayan bir borçlu, alacaklılarının çoğunluğu ile mahkeme ve komiser denetiminde bir anlaşma yapar; bu anlaşma ile alacaklılar borçluya bir süre (vade) verebilirler, alacaklarının bir kısmından vazgeçebilirler veya her ikisini birlikte yapabilirler yahut da borçlu mal varlığını alacaklılara terk ederek borçlarından  kurtulabilir. İşte, borçlu ve alacaklılar arasında yapılan ve mahkemenin tasdiki ile hüküm ifade eden yeniden yapılandırma anlaşmasına, konkordato adı verilmektedir. Konkordato, konkordatoya taraf olmayan ve bunu kabul etmeyen alacaklıları dahi bağlayan bir anlaşmadır. Üç çeşidi vardır;

1.     ADİ (İFLAS DIŞI) KONKORDATO NEDİR?

Adi Konkordato borçlunun iflasına karar verilmeden önce başvurabileceği yoldur. İflâs talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir. İflasa Tabi Borçlular (TTK kapsamında tüzel ve gerçek kişi tacirler, Anonim, Limited Şirketler, şirket ortakları vb.) muamele merkezinin bulunduğu Asliye Ticaret Mahkemesine başvururken; iflasa tabi olmayan borçlular yerleşim yerinin bulunduğu Asliye Ticaret Mahkemelerine gider avansını yatırarak başvurmaktadır.

a-    GEÇİÇİ MÜHLET NEDİR VE SÜREÇ NASIL İŞLER? (3 AY +2 AY)

Konkordato talebi üzerine Asliye Ticaret Mahkemesi başvuru belgelerinin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ederse 3 aylık geçici mühlet kararı verir ve bu süre gerektiğinde 2 ay daha uzatabilir. Geçici komiser atanır. Geçici mühlet kararı ilan olunur ve kanunda yer verilen kurumlara bu durum bildirilir. İlandan itibaren 7 gün içerisinde alacaklılar itiraz edebilir. Borçlu, bu süreçte mahkeme izni dışında rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatının kısmen dahi olsa devrinin takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Geçici mühlet içinde borçluya karşı takip yapılamaz, önceden başlamış takipler durur, bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez. Borçlunun malları hakkında ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları uygulanmaz.

b-    KONKORDATO KOMİSERİ KİMDİR VE ATANMASI SÜRECİ NASILDIR?

Konkordatonun başarıya ulaşıp ulaşmayacağının incelenmesi ve sürecin yürütülmesi amacıyla konkordato komiseri atanır. Alacak miktarı ve alacaklı sayısına göre tek bir kişi veya 3 komiser atanabilir. Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkeme kararında, bazı işlemlerin ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verebilir.

1-      Defter Tutulması ve Rehinli Malların Kıymetinin Takdiri

2-      Alacaklıları Alacaklarını 15 Gün içerisinde Bildirmeye Davet

3-      Borçlunun Alacaklarını Beyana Davet

4-      Alacaklılar Toplantısına Davet

5-      Alacaklılar Toplantısı ve Projenin Kabulü

c-     KESİN MÜHLET NEDİR VE NE KADAR SÜREDİR? (1 Yıl + 6 Ay) 

Mahkeme, geçici mühlet içinde borçlu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar. Mahkemece yapılan değerlendirme neticesinde konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, mahkemece 6 (altı) aya kadar uzatılabilir. Kesin mühlet verilmesine ilişkin kararlar da ilan edilir ve ilgili yerlere bildirilir. Kesin mühlet kararı ile birlikte; alacak miktarı ve sayısı dikkate alınarak Alacaklılar Kurulunun oluşturulmasına karar verilebilir.

Mühlet içinde borçlunun tasarrufları sınırlanır. İcra mahkemesinin izni dışında, rehin ve ipotek tesis edemez, taşınmaz satamaz, işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez ve takyit edemez, kefil olamaz ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Bunlara ilişkin hazırlanan ve imzalanan sözleşmeler hükümsüzdür.

d-    KONKORDATO TASDİK SÜRECİ NASILDIR?

Komiser, alacaklıları toplantıya çağırır ve alacaklılar yapılacak oylama sonucu konkordato projesinin kabul edilip edilmeyeceği hakkında karar verir. Alacaklılar toplantısında, alacak ve alacaklıların yarısı veya alacaklıların 1/4'i ile alacakların 2/3'sini aşar oranda kabul çıkarsa konkordato projesi kabul edilir ve konkordato ticaret mahkemesinin tasdikine sunulur. Bu onay süreci 6 aya kadar sürebilir. Konkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir. Konkordato süreci en fazla 29 ay sürebilir.

Konkordato projesinin tasdiki aşağıdaki şartların gerçekleşmesine bağlıdır:

-          Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması,

-          Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması,

-          Konkordato projesinin çoğunlukla kabul edilmiş bulunması,

-          İmtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması,

-          Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması,

Asliye Ticaret mahkemesi, konkordatoyu tasdik ederse, konkordato hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlar. Tasdik kararı mahkemece, ilân olunur ve ilgili yerlere bildirilir. Mahkemece tasdik edilerek yürürlüğe giren konkordato, kural olarak alacakları mühlet kararından önce veya komiserin onayı olmaksızın konkordatonun tasdikine kadar doğmuş olan bütün alacaklılar için bağlayıcı olup ve paraya çevrilmemiş hacizler hükümden düşer. (İİK madde 206 kapsamında 1. sıra imtiyazlı alacaklar (işçi, nafaka alacakları vb.) ve rehinle temin edilmiş alacaklar istisnadır.) Borçlu, borçlarını konkordato çerçevesinde ödemeye başlar; şayet tenzilat konkordatosu söz konusu ise belli oranda (iskonto) borçlarından kurtulur.

2.     İFLASTAN SONRA (İFLAS İÇİ) KONKORDATO NEDİR?

İflasına karar verilmiş bir kimse (müflis) karar verilen bu iflas kararının kaldırılması için iflas idaresine konkordato teklif (proje) edebilir. Borçlunun başarılı olma ihtimalinin bulunması, alacaklılara zarar verme kastının olmaması ve kaynakları ile orantılı bir ödeme teklifinde bulunması gerekir. İflastan sonra konkordatoda geçici mühleti yoktur ve bir komiser tayin edilmez. Devam etmekte olan iflas tasfiyesi durmaz. Konkordatonun kabulü hakkındaki karar, iflas idaresi tarafından dosyayla birlikte iflas kararını vermiş olan ticaret mahkemesine tasdik talebiyle sunulur. Ticaret mahkemesi, tasdik şartlarını inceler ve mevcudiyetlerinin olduğuna kanaat getirirse tasdik eder. Karar tasdiklenince mahkeme durumu iflas idaresine bildirir.  İflas idaresi de iflasa karar vermiş olan ticaret mahkemesinden iflasın kaldırılmasını talep eder. Ticaret Mahkemesi talebi reddederse iflas idaresi tasfiyeye devam eder. Ancak, Ticaret Mahkemesi söz konusu bu talebi kabul ederse iflas kaldırılır.

3.     MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO NEDİR?

Malvarlığının terki suretiyle konkordato borçlu, malvarlığı üzerindeki tasarruf etmek veya bu malların tamamını ya da bir kısmını üçüncü kişiye devretmek yetkisini alacaklılara verir. Bu şekilde alacaklılar, borçlunun -kendilerine terk edilen- malvarlığını tasfiye ederek alacaklarını tahsil ederler. Tasfiye memurları, borçlunun mallarını iflas tasfiyesinde izlenen sürece benzer bir şekilde tasfiye eder ve elde edilen para, alacaklılara dağıtılır. Adi konkordato hükümleri, işin niteliğine aykırı düşmediği sürece, malvarlığının terki suretiyle konkordatoda uygulanır.