ALACAĞIN DEVRİ (TEMLİKİ) NEDİR?

ALACAĞIN DEVRİ (TEMLİKİ) NEDİR?

Alacağın devri, alacaklının borçlunun rızasını almasına ve ona bilgi vermesine gerek olmadan bir sözleşme ile veya kanun ya da mahkeme kararıyla alacağını bir üçüncü kişiye devretmesidir. Alacağın devri uygulamada (factoring ve kat karşılığı inşaat gibi), sözleşme ilişkilerinde sıklıkla söz konusu olmaktadır.

ALACAĞIN DEVRİ NELERİ KAPSAR?

Alacağın devri, her şeyden önce alacağın aslını yani kendisini kapsar. Ancak bununla birlikte yan haklar da alacağın devri kapsamındadır. Dolayısıyla bir alacak devredildiğinde alacağa ilişkin faiz gibi yan haklar da devredilmiş olacaktır. Yine varsa öncelik hakları da devrolunmuş olur.

ALACAĞIN DEVRİNİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Alacağın devrinin çeşitleri, tarafların kararlaştırması yani bir sözleşme ile alacağın temliki; kanundan doğan bir sebep ile alacağın devri ve mahkeme kararı ile alacağın devri olarak sayılabilir. Sözleşme ile alacağın devrine, iradi devir de denilmektedir. Bununla birlikte kanundan doğan bir sebeple alacak devrinin en tipik örneği ise mirastır.

ALACAĞIN DEVRİ İÇİN ŞARTLAR NELERDİR?

Alacağın devri, devreden ile devralanın rızasına uygun biçimde yapılan bir sözleşme ile yapılır. Bu sözleşmenin yazılı olarak yapılması gerekir. Bu yazılılık şartı, bir geçerlilik şartıdır. Dolayısıyla yazılı bir sözleşme ile yapılmayan bir alacak devri geçersizdir ve sonuç doğurmaz. Bununla birlikte, söz konusu sözleşmenin resmi yazılı olması gerekmeyip adi yazılı olması yeterlidir.

DEVREDEN ALACAĞIN GEÇERLİ OLMADIĞI İDDİALARI KİME KARŞI İLERİ SÜRÜLÜR?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, alacağın devri ile alacağı doğuran sözleşmenin devri birbirinden farklı durumlardır. Borçlunun borç ilişkisiyle ilgili irade beyanları, devirden önce olduğu gibi, devirden sonra da yine alacağı devreden ilk alacaklıya karşı yapılmalıdır. Örneğin, borçlu irade sakatlığı sebebiyle iptal beyanını veya satılanın ayıplı olarak teslim edilmesinden dolayı sözleşmeden dönme beyanını, devreden alacaklıya karşı yapmalıdır.

ALACAK DEVREDİLDİKTEN SONRA BORÇLUNUN BORCUNU DEVREDEN ALACAKLIYA ÖDEMESİ BORÇLUYU BORCUNDAN KURTARIR MI?

Borçlu, kural olarak, alacak hakkını devreden eski alacaklıya ödeme yaparak borcundan kurtulamaz. Borçlunun bu yönde yaptığı bir ödeme, borç olmayan bir şeyin ifası anlamına gelmektedir. Bununla birlikte bu kuralın da istisnaları bulunmakta olup şartların sağlanması durumunda TBK m. 186 hükmünde düzenlenen iyi niyetli ifa ve TBK m. 187 hükmünde düzenlenen tevdi ile borçtan kurtulma yolları ile ödeme yapması durumunda borcundan kurtulabilir.