AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU

Kişilerin temel hak ve hürriyetleri ulusal ve uluslararası pek çok düzenleme ile korunmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, kişilere birçok hak ve özgürlük tanıyan sözleşmelerin başında gelmektedir. Bu uluslararası sözleşmeye taraf devletlerden birisi, herhangi bir kişiye karşı bu haklarını ihlal eden bir muamelede bulunursa, bu durumda kişinin izlemesi gereken prosedür ise AİHM başvuru prosedürüdür.

 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bazı temel hak ve özgürlüklerin korunması amacıyla 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir yargı kurumudur.

KİMLER AİHM’YE BAŞVURU YAPABİLİR?

-          Sözleşmede (AİHS) korunan bir hakkın, bir başka sözleşmeci devlet tarafından
ihlal edildiğini düşünen devletler,

-          Sözleşme ile korunan hakları ihlal edildiğini düşünen bireyler,

-          Özel hukuk tüzel kişileri (Örn, şirketler),

-          Çocuklar adına, hukuksal durumu uygun olan anne veya babası,

-      Hükümet dışı örgütler ve kişi grupları, dini cemaatler, sendikalar, siyasi partiler, dernekler, aynı çıkar etrafında toplanan ve bu nedenle sözleşmede tanımlanan haklardan birinin ihlal edildiğini düşünen, tüzel kişilik sıfatı taşımayan fiili topluluklar,

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru hakkına sahiptir.

AİHM’YE BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR?

-          İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Şartı 

-          AİHM Başvuru Süresi Şartı

-          Başvuran Kişiye İlişkin Şart

-          Başvurunun İlk Olması

-          Yalnızca AİHM’ye Başvurma Şartı

-          Bireysel Başvurunun Hakkın Kötüye Kullanımı Teşkil Etmesi

-          Başvurunun AİHS ve Protokollerine Uygun Yapılması Şartı

-          Başvurunun Temellendirilmesi Şartı

-          Başvuran Kişinin Önemli Bir Zarara Uğraması Şartı

AİHM’YE BAŞVURU SÜRESİ NEDİR?

AİHM’e başvuru süresi, iç hukuk yollarının tüketildiği veya hak ihlalinin ortaya çıktığı tarihten itibaren 6 aydır. Ancak, 01.02.2022 tarihinden itibaren AİHM’e başvuru süresi 4 ay olacaktır.

AİHM’YE YAPACAĞIN BAŞVURUDA KULLANILACAK DİL NEDİR?

AİHM’in kullandığı resmi diller Fransızca veya İngilizcedir. Ancak, ilk başvuru sözleşmeci devletin resmi dili kullanılarak da yapılabilir. Eklenecek belgelerin tercümesinin yapılması da şart değildir.

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NE BAŞVURMADAN ÖNCE İÇ HUKUK YOLLARININ TÜKETİLMESİ KURALI NEDİR?

AİHM’e başvuru yapabilmek için kural olarak iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekir. Ancak, etkili bir iç hukuk yolu olmadığı düşünülüyorsa doğrudan başvuru yapılabilir. Birden çok iç hukuk yolu mevcut ise, kural olarak bu hukuki yollardan herhangi birinin tüketilmiş olması yeterlidir. Örneğin;  o ihlal ile ilgili idari bir komisyon veya mahkeme yolu varsa bunlar izlenmeli ve sonuçlandırılmalıdır. Bu yolun neticesinde hala ihlal ortadan kalkmadıysa AİHM’ye başvurulmalıdır.

AİHM’YE BAŞVURU ÜCRETİ VAR MIDIR?

AİHM başvuru ücreti adı altında alınan bir ücret söz konusu değildir. Ancak AİHM’ye gönderilecek olan AİHM başvuru formunun iletilmesi için gerekli olan posta masrafları başvurucu tarafından karşılanacaktır.

AİHM’NİN VEREBİLECEĞİ KARARLAR NELERDİR?

-          Hak İhlali Olmadığı Kararı 

-          Hak İhlali Olduğu Kararı

-          Tazminat Kararı

AİHM KARARLARINA İTİRAZ HAKKI VAR MIDIR?