Basit Yargılama Usulü, Ceza Muhakemesi sistemine 01.01.2020
tarihinde yürürlüğe girmiş ve yürürlük tarihinden itibaren uygulanmaya
başlamıştır. Basit yargılama usulü
kanunda açıkça düzenlenen suçlarla sınırlı olarak iddianamenin
kabulünden sonra mahkemenin takdirine bağlı olarak duruşma yapılmadan dosya üzerinde
yürütülen, olağan yargılama usulünden daha hızlı ve basit bir ceza
muhakemesi usulüdür.
Basit
yargılama usulü, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 251. maddesinde düzenlenmiştir.
BASİT YARGILAMA USULÜNÜN UYGULANMA ŞARTLARI VE AŞAMALARI NELERDİR?
Basit yargılama usulünün
uygulanabilmesi için öncelikle suç, Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına
giren bir suç olmalı ve iddianame mahkeme tarafından kabul edilmelidir.
ü
Basit yargılama usulü, adli para cezası veya üst
sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda
uygulanabilir.
ü
Basit yargılama
usulünün uygulanmasına karar verildiği takdirde mahkemece iddianame; sanık,
mağdur ve şikâyetçiye tebliğ edilerek, beyan ve savunmalarını on beş gün içinde yazılı olarak
bildirmeleri istenir.
ü
Toplanması
gereken belgeler var ise mahkemece ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilir.
Beyan ve savunma için verilen süre dolduktan sonra başkaca araştırılacak bir
hususun bulunmaması halinde duruşma yapılmadan ve Cumhuriyet Savcısının görüşü alınmadan yazılı savunma, beyan
ve delillere göre dosya üzerinden karar verilir.
ü
Türk Ceza Kanunu 61’inci
maddesi dikkate alınarak mahkeme temel cezayı belirler. Mahkûmiyet kararı verildiği
takdirde, basit yargılama usulünün
uygulanması nedeniyle sonuç cezadan dörtte bir oranında indirim uygulanır (CMK
m.251/3). Mahkemece, koşulları bulunması hâlinde;
kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya hapis cezası
ertelenebilir ya da sanığın kabulü ile Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararı
verilebilir.
ü
Basit yargılama
usulüne göre verilen kararlara karşı itiraz yoluna başvurulabilir. Verilen hükümlere karşı
kararın tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilir. Süresi içinde itiraz edilmeyen hükümler kesinleşir.
ü
İtiraz üzerine hükmü veren mahkemece duruşma açılır ve
genel hükümlere göre yargılamaya devam olunur. Taraflar gelmese bile duruşma
yapılır ve yokluklarında hüküm verilebilir.
ü
Mahkeme, itiraz üzerine yeniden hüküm verirken, CMK
m.251 gereği basit yargılama usulüne göre verdiği hükümle bağlı değildir. Ancak, itirazın sanık dışındaki kişiler tarafından yapıldığı
hâllerde basit yargılama usulünde yapılan dörtte bir oranında indirim korunur.
ü
CMK m. 252/5
gereği itiraz üzerine basit yargılamadan vazgeçilerek genel hükümlere göre
duruşma açılarak verilen hükümlere karşı genel hükümlere göre kanun yoluna
süresi içerisinde başvurulabilir
ü
Mahkemece
gerekli görülmesi hâlinde hüküm verilinceye kadar her aşamada duruşma açmak
suretiyle basit yargılama usulüne son vererek genel hükümler uyarınca
yargılamaya devam edilebilir.