DAVA VE CEZANIN DÜŞÜRÜLMESİ NEDİR?

Kişi suç işlediğinde, Devletle kişi arasında karşılıklı hukuki bir ilişkinin doğduğu kabul edilmektedir. Bu hukuki ilişkide bazı durumların gerçekleşmesi ile dava ve cezanın düşmesi kurumu gündeme gelir.

A.    ÖLÜM

TCK m. 64 e göre;

- Sanığın ölümü halinde kamu davasının düşürülmesine karar verilir. Ancak, niteliği itibarıyla müsadereye tabi eşya ve maddi menfaatler hakkında davaya devam olunarak bunların müsaderesine hükmolunabilir.

- Hükümlünün ölümü, hapis ve henüz infaz edilmemiş adlî para cezalarını ortadan kaldırır. Ancak, müsadereye ve yargılama giderlerine ilişkin olup ölümden önce kesinleşmiş bulunan hüküm, infaz olunur.

B.    AF

Genel Af: TCK m. 65/1 hükmünde; ‘’Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.’’ 

Özel Af: TCK m. 65/2 hükmünde; ‘’Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.’’

3) Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.

C.    ZAMANAŞIMI

Dava Zamanaşımı TCK md. 66’ya göre, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise, devletin cezalandırma hakkından vazgeçmesi ve ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur.

Ceza Zamanaşımı TCK md. 68’e göre, mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden itibaren belli bir sürenin geçmesiyle hükmün infaz edilmesinden vazgeçilmesidir. Dava zamanaşımında devletin cezalandırma hakkı ortadan kalkarken, ceza zamanaşımında hükmedilen cezanın infaz edilmemesi söz konusudur.

D.    ŞİKAYET

TCK m. 73’ e göre şikâyet; ‘’Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikâyette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz. Zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla bu süre, şikâyet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunu bildiği veya öğrendiği günden başlar.

E.     ÖNÖDEME

TCK m. 75 ‘e göre önödeme, uzlaşmaya tabi suçlar hariç olmak üzere sadece adli para cezası yaptırımını içeren suçlarda veya yasa maddesinde belirlenen hapis cezasının üst sınırı 6 ayı geçmeyen suçlarda failin belli bir miktar para ödeyerek soruşturma veya kovuşturmanın sonuçlarından kurtulmasını sağlayan bir kurumdur.

Yukarıda izah etmiş olduğumuz kurumlardan birinin ve şartlarının varlığı halinde dava ve cezanın düşürülmesi kararı verilir.