KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA (OMBUDSMANLIK) BAŞVURU

(OMBUDSMANLIK)

2012 yılında kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), anayasanın 74.maddesine gereğince oluşturulan TBMM’ye bağlı anayasal bir kurumdur.

-       Kamu kurumlarının her türlü işlem ve eylemlerinden kaynaklanan şikayetleri,

-       Kamu hizmeti sunan özel hukuk tüzel kişilerinin (kamuya yararlı dernek, vakıf, elektrik doğalgaz piyasasında faaliyet gösteren şirketler vb.) her türlü işlem ve eylemlerinden kaynaklanan şikayetleri

-       Kamu görevlilerinin tutum ve davranışlarından kaynaklanan şikayetleri 2013 yılından itibaren denetçi ve uzmanlarıyla birlikte incelemektedir.

Ancak;

-       Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile kendiliğinden imzaladığı kararlar ve emirler,

-       Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler,

-       Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar,

-     Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri, 

Kurumun görev alanı dışında bırakılmıştır.

1.       Kimler Başvurabilir?

a.    Menfaatinin ihlal edildiğini düşünen gerçek kişiler başvurabilir. Şikâyetin  insan hakları, temel hak ve özgürlükler, kadın hakları, çocuk hakları  ve kamuyu ilgilendiren genel konulara yönelik olması halinde menfaat ihlali aranmaz. Menfaat ihlalinin aranmadığı hallerde sorunu yaşayanların haricinde sorunu bilen ve bu konuda yeterli bilgiyi verebilecek herkesin başvurusu kabul edilmektedir. Bağımsız yapıya ve geniş bir yetki alanına sahip olan KDK, Türkiye’de doğrudan çocuklardan (18 yaş altı) https://www.kdkcocuk.gov.tr/ web sitesi üzerinden başvuru alan tek kurumdur.

b.    Dernek, Vakıf, Sivil Toplum Kuruluşları veya Şirket gibi Tüzel kişiler vekilleri aracılığıyla başvurabilir.

c.    Çocuklar, Engelliler gibi hassas gruplar başvurabilir

d.    T.C. vatandaşı olmayan yabancı uyruklular başvuru yapabilmektedir. (En çok başvuru Suriye ve Rusya uyruklulardan gelmektedir.)

2.       Nasıl Başvuru Yapılmaktadır?

Başvuru kural olarak Türkçe yapılmaktadır. Fakat başvurucunun kendini daha iyi ifade edebildiği dildeki dilekçesi haklı ve makulse kabul edilebilir. Ayrıca başvurucunun talebi halinde başvurunun gizli tutulması mümkündür. Ombudsmanlığa başvuru ücretsiz olup her başvuru ile tek tek ilgilenilmektedir.

-       Başvurular kurumun kendi web sitesinden (www.ombudsman.gov.tr) e-başvuru veyahut e-devlet üzerinden elektronik ortamdan yapılabilmektedir.

-       Başvurular e-posta iletisim@ombudsman.gov.tr (dilekçe asıllarının 15 gün içerisinde kuruma gönderilmesi gerekmektedir.) aracılığıyla yapılabilmektedir.

-       Açık ve anlaşılır olması kaydıyla yazılı başvuru da posta aracılığıyla veya kuruma şahsen elden yapılabilmektedir. Kurumun kendi sitesinde yer alan başvuru formunun çıktısı alınarak doldurulabileceği gibi zorunlu alanların yer aldığı imzalı dilekçe oluşturularak başvuru da yapılabilmektedir. Başvurular, şikayetçinin bulunduğu ilin valiliği veya ilçenin kaymakamlığına yapılmaktadır. Şahsen veya postayla yapılacak başvuruların kurumun merkezi olan Ankara’ya veya İstanbul Bürosuna ulaştırılması gerekmektedir.

3.       Ne Zaman Başvuru Yapabilirim ve Başvuru Öncesinde İdareye Başvurmam Gerekli Mi?

Ombudsmanlığa başvuru öncesinde menfaati ihlal edilen kişinin idarî makamlara başvuru yapması gerekmektedir. İdareye başvuru yapmaksızın doğrudan ombudsmanlığa başvuru yapılamaz. İdare tarafından verilecek cevabın tebliği tarihinden, İdare tarafından altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten, itibaren altı ay içinde Kuruma şikâyet başvurusunda bulunulabilir.

İdareye başvuru yapmaksızın doğrudan ombudsmanlığa başvuru yapılamaz. İstisnai olarak aşağıda belirtilen hallerde;

-       Telafisi güç veya imkânsız zararlara neden olacaksa,

-       İdarenin tutum ve davranışlarına karşı,

-       İşlem kesinleşmiş ise idareye başvuru yapılmaksızın doğrudan kuruma başvuru yapılabilmektedir.

Ayrıca ombudsmanlığa başvuru dava açmadan önce yapılmalıdır. Ombudsmanlığa başvuru dava açma hakkınızı ortadan kaldırmaz. Dava açma süresi başvurunun yapılmasından itibaren durmaktadır.

4.       Başvuru Takibimi Nasıl Yapabilirim?

Başvuru yapıldıktan sonra başvuranın GSM numarasına başvuru takip numarası yollanmaktadır. GSM numarasının doğru yazılmasına dikkat edilmelidir. Dosya takip numarasıyla elektronik ortamdan başvurunuzun durumu hakkında bilgi alabilirsiniz. Kurumun (0312 465 22 00) numaralı hattı üzerinden veya bizzat kuruma giderek personelle yüz yüze görüşerek başvurunuzun durumu hakkında bilgi alabilirsiniz.

5.       Başvurumun İncelenmesi Neticesinde Verilecek Kararlar Nedir ve Nasıl Haberdar Edilirim?

Görev ve yetkisine giren 5 kamu denetçisi ve kamu denetçisinin altında çalışan uzman personellerinden biri tarafından yapılarak başvurunuz çözüme bağlanmaktadır. Esasa ilişkin inceleme neticesinde verilebilecek kararlar gerekçeli olarak başvurucuya ve ilgili idareye tebliğ edilmekte olup tebliğe konu kararlar aşağıda sıralanmaktadır;

a.Karar Verilmesine Yer Olmadığı Kararı: Başvurucunun şikayetinden vazgeçmesi, şikâyet konusu hakkında dava açmış olması, şikayetçinin ölmesi veya tüzel kişi olması halinde kişiliğinin sona ermesi durumlarında verilmektedir.

b.Dostane Çözüm Kararı: Başvurucunun şikâyet konusu talebinin ilgili idare tarafından yerine getirilmesi, şikâyetten vazgeçilmesi durumlarında verilmektedir.

c.Red Kararı: İdarenin şikâyet konusu işlem veya eyleminde hukuka ve hakkaniyet aykırılık tespit edilmemesi halinde verilmektedir. Durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlar.

d.Tavsiye Kararı: Başvurunuzun haklı bulunması neticesinde verilir. Tavsiye kararının şikâyet edilen idareye tebliğinden itibaren idarenin karara 30 gün içerisinde uyması istenir. Ayrıca tavsiye kararına uymayan idareler yılsonunda hazırlanan raporla kamuoyuyla paylaşılmaktadır. 30 gün içerisinde tavsiye kararıyla ilgili idarenin işlem yapmaması halinde başvurucunun dava açma süresi kaldığı yerden devam eder.

Başvuruda bulunulduktan sonra başvuru sonuçlanmadan aynı şikâyet konusu hakkında dava açılması mümkündür. Lakin şikâyet konusu hakkında yapılacak araştırma ve inceleme dava sonuçlanıncaya kadar ertelenebilir veya mahiyetine göre sonlandırılabilir.

6.       Kurum Kararlarının Özellikleri Nelerdir?

Ombudsmanlık kurumunun aldığı kararların bağlayıcılığı yoktur. Yönetimin yurttaşlarla ilgili eylem ve işlemlerinde bulduğu eksiklikleri ve yanlışları parlamentoya ve kamuoyunun bilgisine sunma yetkilerine sahip olan ombudsman, esas gücünü de zaten araştırma ve soruşturmaları sonucunda vardığı kanaati kamuoyuna açıklama yetkisinden almaktadır.

      7.      Başvurum Ne Kadar Sürede Çözümlenir?

Ombudsmanlık kurumu, vatandaşların kamu kurumlarıyla olan sorunlarını en geç 6 ay içerisinde çözmektedir.

      8.       Başvurumdan Vazgeçmem Mümkün Mü?

Şikâyetçi, karar verilinceye kadar şikâyetinden vazgeçebilir. Bu durumda Kurum inceleme ve araştırmasını sonlandırır.