KESİNLEŞMEDEN İCRAYA KONULAMAYAN İLAMLAR NELERDİR?

Mahkeme tarafından verilen kararların yerine getirilmemesi durumunda icra yoluna başvurmak suretiyle ilgili ilamın yerine getirilmesi mümkündür. Kural olarak mahkeme ilamlarının icraya konulması için kesinleşme şartı aranmazken bazı durumlarda kararın kesinleşmesi zorunludur.

 MAHKEME İLAMLARI NASIL KESİNLEŞİR?

Davaya ilişkin duruşmada verilen nihai kısa karar, hâkim tarafından bir ay içinde gerekçesi ile yazılarak taraflara tebliğ edilir ve bu aşamadan sonra ilamın kesinleşmesi gündeme gelir.

Şöyle ki, mahkeme ilamları;

- Mahkeme tarafından verilen karara karşı taraflar istinaf başvuru süresi içerisinde herhangi bir işlem yapmaz ve kararı istinaf etmezse, mahkeme tarafından verilen karar kesinleşir.

- Mahkeme tarafından verilen karara karşı taraflar istinaf başvuru süresi içerisinde istinaf başvuru haklarından feragat ettiklerine ilişkin dilekçeyi mahkemeye verirse mahkeme kararı kesinleşir.

- Mahkeme tarafından verilen karara karşı tüm kanun yolları tüketilmesiyle mahkeme kararı kesinleşir.

MAHKEME İLAMLARI NASIL İCRAYA KONULUR?

Alacaklı olan taraf ilamlı icra takibini Türkiye’deki herhangi bir icra dairesine giderek başlatabilir. İlamlı icra takiplerinde yetki sorunu yoktur. Bu nedenle borçlunun işbu icra müdürlüğünün yetkisine itiraz etme hakkı yoktur. Aynı zamanda alacaklı tarafın alacağı yani borçlunun borcu mahkeme kararı ile sabit olduğundan borçlunun ilamlı icra takibinde borca itiraz hakkı yoktur. Ancak borçlunun; zamanaşımı, ifa ve temyiz sebeplerine dayanarak ilamlı icra takibine karşı icra mahkemelerinde dava açma hakkı vardır.

İLAMIN İCRA TAKİBİNE KONULABİLMESİ İÇİN KESİNLEŞMESİ GEREKİR Mİ?

Kural mahkeme ilamının kesinleşme aranmaksızın icra takibine konulmasıdır. Ancak istisnai bazı durumları içerir mahkeme kararlarının icra takibine konu edilebilmesi için kesinleşmiş olması aranır. İstisnai bu durumlar HMK madde 350 ve 367 hükmü ile düzenlenmiş olup ilgili madde hükümleri şu şekildedir;

HMK madde 350

‘’İstinaf yoluna başvurma, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.

Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.’’

HMK madde 367

‘’Temyiz, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.

Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.’’ 

a.    HMK madde 350/2 ve 367/2 de düzenlenen kişiler hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar:

Yukarıda yer alan kanun hükmünde açıkça görüleceği üzere Kişiler Hukuku’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklarda verilen kararların ilamlı icra yoluyla takip edilebilmesi için kesinleşme şartı aranmaktadır. Bu durum hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler için geçerlilik arz etmektedir.

b.    HMK madde 350/2 ve 367/2 de düzenlenen aile hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar:

Kanun hükmünde açıkça görüleceği üzere Aile Hukuku’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklarda verilen kararların ilamlı icra yoluyla takip edilebilmesi için kesinleşme şartı aranmaktadır. Örnek vermek gerekirse; ‘boşanma’, ‘babalık davası’, ‘çocuk teslimi’ veya ‘çocukla şahsi ilişki kurulması’na ilişkin ilâmların icraya konulması için kesinleşmeleri şarttır.

c.    HMK madde 350/2 ve 367/2 de düzenlenen taşınmaz mallara ilişkin ayni haklardan kaynaklanan  uyuşmazlıklar:

Kanun hükmünde açıkça görüleceği üzere taşınmaz mallara ilişkin kaynaklanan uyuşmazlıklarda verilen kararların ilamlı icra takibine konu edilebilmesi için kesinleşme şartı aranmaktadır. Örnek vermek gerekirse;  ‘tapu iptali ve tescil davası’, ‘önalım davası’, ‘ipoteğin fekki davası’, ‘ecrimisil davası’ gibi davalar bu kapsamda değerlendirilmektedir.

HMK da yer alan düzenlemelere ek olarak aşağıda ver alan kararların icra takibine konu edilebilmesi için kesinleşmesi aranacaktır.

-          Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Madde 34,

-          Sayıştay Kanunu Madde 64,

-          İdari Yargılama Usulü Kanunu Madde 51,

-          Menfi tespit veya istirdat (geri alım) davalarında verilen ilamlar,

-          Bayrağına ve sicil kaydı olup olmadığına bakılmaksızın bütün gemilere ve bunlarla ilgili ayni haklara ilişkin ilamlar,

-          İstihkak davasının kabulüne ilişkin kararlardaki yargılama gideri (davanın reddi halinde kesinleşme gerekir.)