MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (ISKAT) NEDİR?

Mirasbırakan mirasçılarından bir veya birkaçını mirasçılıktan çıkarmak isteyebilir.  Ancak mirasbırakanın sadece kanunda sayılan saklı paylı mirasçılarını mirasçılıktan çıkarma hakkı bulunmaktadır. Saklı payı bulunmayan bir mirasçının mirastan men edilmesine gerek yoktur. Çünkü miras bırakan saklı payı olmayan mirasçıların miras payı hakkında dilediği gibi tasarrufta bulunabilir.

Ancak bu mirasbırakanın yasal mirasçısının miras hakkını keyfi olarak elinden alabileceği anlamına gelmez. Yasal mirasçıların mirasçılıktan çıkarılabilmesi için kanunda sayılan belli başlı durumların gerçekleşmiş olması gerekir. Kanunda sayılan bu hallerin gerçekleşmesi ile mirasbırakan tek taraflı ölüme bağlı bir tasarruf ile yasal mirasçısını mirasından çıkarabilir.

MİRASTAN ÇIKARMA KAÇ FARKLI ŞEKİLDE YAPILABİLİR?

Mirastan çıkarma Türk Medeni Kanunu’na göre iki farklı şekilde yapılabilmektedir. Saklı paylı mirasçının mirasçılıktan çıkarılması için şu iki halden biri mevcut olmalıdır:

1-    Normal Mirasçılıktan Çıkarma

En çok bilinen mirastan çıkarma halidir. Mirastan çıkarmanın şartları Türk Medeni Kanunu’nda sayılmıştır. Mirastan çıkarmanın şartları şu şekildedir:

-          Mirasçının, miras bırakana ya da yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi:

Burada belirtilen suçun ağırlığından kasıt, ceza kanunundaki nitelendirmeyle aynı olmayıp aile bağlarını ağır şekilde zedeleyecek nitelikte bir suç olmasıdır. İşlenen suçun bu nitelikte olup olmadığını hâkim takdir eder. Suçu işleyen mirasçının bu suç nedeniyle yargılanıp yargılanmaması ya da herhangi bir ceza alıp almaması önemli değildir. Önemli olan mirasçının işlediği bu suçun mirasbırakan açısından ailevi bağları kopartacak nitelikte olmasıdır. Mirasçı bu suçu mirasbırakana karşı işlemiş olabileceği gibi mirasbırakanın yakınlarından birine karşı da işlemiş olabilir. Mirasbırakanın yakınlarına karşı işlenen suç da mirasçının mirastan çıkarılması nedenlerinden kabul edilmektedir.

-          Mirasçının, miras bırakana veya ailesi üyelerine karşı aile hukukundan kaynaklanan görevlerini önemli ölçüde yerine getirmemesi:

Bu şartın gerçekleşmiş kabul edilmesi için mirasçının önemli derecede ailevi sorumlulukları ve görevlerini ihmal etmesi yahut hiç yerine getirmiyor olması gerekir. Bahsedilen görevin kanunda açık bir tanımı yapılmamış olup mirasçının sadakat, bakım ya da ekonomik birtakım görevlerini önemli ölçüde yerine getirmiyor olması mirasçılıktan çıkarılmasına sebebiyet verecek örnekler olarak verilebilir.

2-    Mirasçının Borç Ödemeden Aczi Sebebi ile Mirastan Çıkarılması

Bu çıkarma aslında mirasçının menfaati için yapılan bir çıkarmadır.  Bu şekilde mirasbırakan borç içindeki mirasçının çocuklarını korumak için mirasçıyı mirasından çıkararak onun miras payını çocuklarına vermektedir.

 MİRASTAN ÇIKARMA NASIL YAPILIR?

Mirastan çıkarma ölüme bağlı bir tasarruf olduğu için ancak miras sözleşmesi veya vasiyetname düzenlenerek gerçekleştirilebilir. Hangi yolla yapılırsa yapılsın miras bırakan mirastan çıkarmaya yönelik açık irade beyanını ve mirastan çıkarmada dayandığı sebebi miras sözleşmesinde veya vasiyetnamede açıkça belirtmelidir. Belirtilecek olan bu sebepler mutlaka kanunda sayılan sebeplerden biri olmalıdır. Çıkarma sebebi ve olayların somut olarak belirtilmesi gerekir. Mirastan çıkarma saklı payın bütününe ilişkin olabileceği gibi, mirasın belirli bir kısmına yönelik de olabilir.

MİRASTAN ÇIKARMANIN İPTALİ İÇİN DAVA AÇILABİLİR Mİ?

Mirasbırakan tarafından yasal mirasçısının haksız olarak yahut yanılgıya düşerek mirastan çıkarılması söz konusu ise bu halde mirasçı tarafından yanlışlığın düzeltilmesi amacı ile mirastan çıkarmanın iptali davası açılabilir.  Mirastan çıkarmanın iptali davası mirastan çıkarılan yasal mirasçı tarafından diğer yasal mirasçılarla atanmış mirasçılara karşı açılır. Burada davacı mirastan çıkarma sebebinin bulunmadığını veya ortada bir yanlışlık olduğunu iddia edecek ve iddiasını ispatlamaya çalışacaktır. Burada ispat yükü davalılardadır. Davalılar haklı bir çıkarma sebebinin varlığını ispat edemezlerse miras bırakanın mirastan çıkarma işlemi iptal edilir ve mirasçılıktan çıkarılan mirasçı saklı payına kavuşur. Mirastan çıkarmanın iptali davası miras bırakanın son ikamet yeri adresindeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Mirasçılıktan çıkarılan mirasçı bu iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde bu davayı açmalıdır.