POLİSİN DURDURMA VE KİMLİK SORMA YETKİSİ

POLİS (KOLLUK KUVVETLERİ) HANGİ DURUMLARDA KİŞİLERİ VE ARAÇLARI DURDURABİLİR?

Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu Madde 4/A’ ya göre;

Polis, kişileri ve araçları;

1) Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

2) Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

3) Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek,

4) Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, amacıyla kişileri ve araçları durdurabilir.

Polis, kanunda geçen bu dört sebepten birinin bulunması halinde kişileri ve araçları durdurma yetkisine sahiptir. Ayrıca polis teşkilatı bulunmayan yerlerde il, ilçe ve bucak jandarma komutanları ile jandarma karakol komutanları polis gibi vazife yapar ve yetki kullanırlar.

POLİS (KOLLUK KUVVETLERİ), DURDURMA YETKİSİNİ KEYFİ OLARAK KULLANABİLİR Mİ?

Polis durdurma yetkisini keyfi olarak kullanamaz. Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz. Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Bu halde kolluk, içinde bulunduğu olayların durumunu değerlendirerek takdir edecek, aklına ve mantığına göre makul bir şüpheye ulaşırsa bu yetkisini kendiliğinden kullanabilecek ve böylece de görevini yapabilecektir.

DURDURMA ANINDA POLİSİN, ÖNCELİKLİ YAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ NELERDİR?

Polis öncelikli olarak durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir.  Polisin, kolluk görevlisi olduğunu söyleyerek kendini tanıtması gerekir ve görev kimliğini göstermesi kendisinden istenebilir. Bunun üzerine kolluk, gerekli görürse durdurduğu kişiye durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir, durdurduğu kişiden kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini de isteyebilir.

POLİSİN DURDURMA İŞLEMİNİN SÜRESİ NE KADARDIR?

Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz. Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir. Bu sürenin ne kadarlık bir süre olacağı olaylara göre değişkenlik göstermektedir. Genel uygulamalarda bu süreler bir saati geçmez.

POLİSİN KİMLİK SORMA VE KİMLİK TESPİTİ YAPMASI NASIL OLUR?

Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Kimliği yanında olmayan kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir. Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da başka surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet Savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir. Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınır. Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, Pasaport Kanunu ve Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.