POLİS (KOLLUK KUVVETLERİ) HANGİ DURUMLARDA KİŞİLERİ VE ARAÇLARI
DURDURABİLİR?
Polis
Vazife ve Salahiyetleri Kanunu Madde 4/A’ ya göre;
Polis,
kişileri ve araçları;
1)
Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,
2)
Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya
kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,
3)
Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit
etmek,
4)
Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma
yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, amacıyla kişileri ve
araçları durdurabilir.
Polis,
kanunda geçen bu dört sebepten birinin bulunması halinde kişileri ve araçları
durdurma yetkisine sahiptir. Ayrıca polis teşkilatı bulunmayan yerlerde il,
ilçe ve bucak jandarma komutanları ile jandarma karakol komutanları polis gibi
vazife yapar ve yetki kullanırlar.
POLİS (KOLLUK KUVVETLERİ), DURDURMA YETKİSİNİ KEYFİ OLARAK KULLANABİLİR Mİ?
Polis
durdurma yetkisini keyfi olarak kullanamaz. Süreklilik arz edecek, fiilî durum
ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz. Durdurma yetkisinin
kullanılabilmesi için polisin tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği
izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Bu halde kolluk, içinde
bulunduğu olayların durumunu değerlendirerek takdir edecek, aklına ve mantığına
göre makul bir şüpheye ulaşırsa bu yetkisini kendiliğinden kullanabilecek ve böylece
de görevini yapabilecektir.
DURDURMA ANINDA POLİSİN, ÖNCELİKLİ YAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ
NELERDİR?
Polis
öncelikli olarak durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir. Polisin, kolluk görevlisi olduğunu söyleyerek
kendini tanıtması gerekir ve görev kimliğini göstermesi kendisinden
istenebilir. Bunun üzerine kolluk, gerekli görürse durdurduğu kişiye durdurma
sebebine ilişkin sorular sorabilir, durdurduğu kişiden kimliğini veya
bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini de isteyebilir.
POLİSİN DURDURMA İŞLEMİNİN SÜRESİ NE KADARDIR?
Durdurma
süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için
zorunlu olan süreden fazla olamaz. Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde
kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilir. Bu sürenin ne kadarlık bir
süre olacağı olaylara göre değişkenlik göstermektedir. Genel uygulamalarda bu
süreler bir saati geçmez.
POLİSİN KİMLİK SORMA VE KİMLİK TESPİTİ YAPMASI NASIL OLUR?
Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polis olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir. Kimliği yanında olmayan kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir. Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da başka surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet Savcısı haberdar edilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınır ve gerekirse tutuklanır. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilir. Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyen kişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınır. Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğunun anlaşılması halinde, Pasaport Kanunu ve Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.