SENETTE ÖDEMEME PROTESTOSU
Türk Ticaret Kanunu’nun 714. maddesi uyarınca, belirli bir günde veya keşide/düzenleme gününden veya görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şartını taşıyan bir bonoya dayanarak hamilin lehtara müracaat edebilmesi, ödeme gününü takip eden iki iş günü içinde senet keşidecisinin protesto edilmesine bağlıdır.
Senette Başvuru Hakkı
Bononun
(senedin) asıl borçlu tarafından tamamen veya kısmen ödenmemesi halinde hamil
şekli ve maddi koşulları yerine getirmek kaydıyla senette imzası olan ve ciro
zincirinde kendisinden önce gelen kişilere başvuru hakkını kazanır. Senette imzası
bulunan herkes hamile karşı senetten doğan borca karşı sorumludur. Başvuru
hakkının ilk sahibi yetkili hamildir. Yetkili hamil ise senedi elinde
bulunduran son kişidir. Senette asıl borçlu, senedi düzenleyen (keşideci) ve
varsa onun avalistidir.
Başvuru Hakkının Kullanılma Şartları
-
Senedin ödeme için usulüne uygun şekilde ibraz edilmesi,
-
Borcun asıl borçlu tarafından tamamen veya kısmen ödememesi,
-
Ödenmeme durumunun ödememe protestosu ile tespit edilmesi gereklidir.
Ödenmeme Durumunun Ödememe Protestosu ile Tespit Edilmesi
Ödememe
protestosu senedin ödenmeme halini tespit eder ve başvuru borçlularına
başvurunun ön şartıdır. Ödememe protestosu senedin ödenmemesi halinin ödeme
yerindeki noter aracılığıyla resmen saptanmasıdır. Ödememe protestosu
çekilmesi, başvuru hakkının kullanılması için gerekli şartların
gerçekleştiğinin kanıtıdır. Böylelikle başvuru borçlularının sorumlulukları
gündeme gelir. Ödenmeyen senedin tahsil edilebilmesi için ödememe protestosu
son derece önemlidir.
Ödememe Protestosu İçerik
Senette
ödeme talebinin yapıldığı yer ve tarih, kısmi ödeme varsa buna ilişkin kayıt,
varsa tekrar ibraz talebi ve noterin imzası ödememe protestosunda olması
gereken unsurlardır. Noter ayrıca senedin bir kopyasını protesto belgesi ile
birlikte saklar.
Ödememe Protestosu Süresi
Ödememe
protestosu ödeme gününü takip eden iki
iş günü içerisinde çekilir. Ödememe protestosu senedin ödenme gününde
yani vade tarihinde çekilemez. Ödememe protestosu çekme süreleri mücbir sebep
varlığı halinde uzar. Eğer mücbir sebep vadenin gelmesinden itibaren otuz
günden fazla sürecek olursa protesto çekme zorunluluğu ortadan kalkar ve
protesto çekilmiş senedin sonuçlarını doğurur.
Protestodan Muafiyet Halleri
Hamil
istisnai hallerde protesto çekilmesine gerek olmadan başvuru hakkını
kullanabilir.
Kanuni Muafiyet Halleri: Asıl borçlunun iflası, otuz
günü geçen mücbir sebep halleri
İradi Muafiyet Halleri: Keşideci, cirantalar veya avalistler senedin üzerine
protestosuzdur, masrafsızdır, masrafsız iade, frankodur ya da benzeri bir ibare
yazıp imzalarsa protesto çekmeye gerek kalmaz. Keşidecinin koyduğu kayıt herkes
için geçerlidir. Bu kayda rağmen protesto çeken hamil masraflarına katlanır.
Ciranta veya avalistin koyduğu kayıt sadece kendisi için hüküm ifade eder,
yetkili hamil diğer sorumlulara başvurabilmek için yine protesto düzenlemek zorundadır.