TAŞINIRLARIN İCRA YOLU İLE SATIŞ PROSEDÜRÜ

İcra takibi, borçlunun borcunu ödememesi halinde, alacaklının alacağını devlet kanalıyla  tahsil etmesi olarak tanımlanmaktadır. Alacaklının talebi ile borcun tahsili amacıyla, borçluya ait taşınır ve taşınmaz mallar haczedilir. Haczedilen malların satılması suretiyle alacaklı alacağına kavuşmuş olacaktır.

TAŞINIR NEDİR?

Taşınır mülkiyetinin konusu Türk Medeni Kanunun 162. Maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır;

‘’Taşınır mülkiyetinin konusu, nitelikleri itibarıyla taşınabilen maddî şeyler ile edinmeye elverişli olan ve taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmeyen doğal güçlerdir.’’

Özüne zarar vermeden, bir yerden başka bir yere nakledilebilen ve maddi varlığı olan şeyleri de taşınır eşya olarak nitelendirebiliriz. Bu nedenle insan vücudu ve ceset gibi varlıklar taşınır eşyanın konusunu oluşturmayacaktır.

TAŞINIRLARIN İCRA YOLU İLE SATIŞ AŞAMALARI

1.    TAKİBİN KESİNLEŞMESİ VE HACİZ AŞAMASI

Borçluya gönderilen ödeme emrinin akabinde borcun süresi içerisinde ödenememesi veya borca itiraz edilmemesi halinde icra takibi kesinleşir. Takibin kesinleşmesi ile birlikte alacağın tahsili amacıyla borçlunun menkul ve gayrimenkul malvarlıklarına haciz konulabilir. Bazı taşınır eşyalara ilişkin haciz koyma işlemi alacaklının talebi ile icra memuru tarafından uyap sisteminden online olarak gerçekleştirilebiliyorken, bazı taşınırların varlığının tespiti ve haciz konulabilmesi için borçlunun adresine gidilmesi gerekebiliyor.

Mesela; alacaklının talebi ile borçluya ait bir motorlu araç var ise, Emniyet Genel Müdürlüğünün uyap sistemine entegrasyonu sayesinde araca, online olarak haciz konulabiliyor. Eğer borçlunun makine, bilgisayar, televizyon gibi bir sicile kayıtlı olmayan taşınırları var ise, icra müdürlüğü aracılığıyla borçlunun adresine giderek hacze konu olacak taşınırlar tespit edilip haciz konularak muhafaza altına alınacaktır. Konulan bu haciz, mahaldeki yetkili icra memuru tarafından haciz tutanağına kaydedilecektir.  

2.    KIYMET TAKDİRİ AŞAMASI

İcra memuru ile haciz mahalline gidilmek suretiyle tespit edilen ve haczi istenen taşınırın değeri, icra memuru tarafından tespit edilmek edilerek kıymet takdiri yapılır. Taşınır mallar ve bu mallara ilişkin kıymet takdiri haciz tutanağına yazılır.

Alacaklı tarafından haczedilen taşınır malların, hacizden itibaren altı ay içinde satışı istenmelidir. Alacaklının satış talebinden itibaren iki ay içinde hacizli malların satışı gerçekleşir. Ancak ülkemizde ki icra dairelerinin yoğunluğu sebebiyle bu süre uzayabilmektedir. Altı aylık süre içinde alacaklı tarafından satış talep edilmez veya satış istenmesine rağmen gerekli masraflar süresinde ödenmez ise taşınır üzerindeki hacizler düşer.

İcra memuru tarafından tespit edilen, gerekmesi halinde ise bilirkişi tarafından hazırlanan taşınırlara ilişkin kıymet takdir raporu ile taşınırın kıymeti takdir edilir. İşbu rapor tüm ilgililere icra dairesi kanalıyla tebliğ edilir. İlgililer süresi içerisinde kıymet takdir raporuna itiraz etmez ise rapor kesinleşir. Kesinleşen kıymet takdirinin yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl geçmedikçe yeniden kıymet takdiri istenemez. (İİK m. 128/a-2) Kıymet takdir raporu kesinleşmeden satış işlemlerine devam edilemez.

3.    SATIŞ AŞAMASI

Kıymet takdir raporu alınarak kesinleşen taşınırların satışı için, alacaklı tarafından satış avansı yatırılır ve satış talep edilir. Kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra yapılan usulüne uygun satış talebinin ardından, icra dairesi taşınmazın satışına karar verir.

Hakkında satış kararı verilen taşınırın satışı; açık arttırma veya pazarlık yoluyla yapılabilir. Uygulamada ise taşınır malların satışı genellikle açık arttırma yolu ile yapılır.

Taşınırın açık arttırma yolu ile satışında; birinci ve ikinci ihale günü, yeri, tarihi, saati, ilanın gazete ile yapılıp yapılmayacağı ilan edilir. Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden on gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer; ikinci ihalede ise elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden sonraki beşinci gün başlar, en az on gün sonrası için belirlenecek ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer. Elektronik ortamda verilecek teklifler haczedilen malın muhammen bedelinin % 50’sinden az olamaz; teklif vermeden önce, haczedilen malın muhammen bedelinin %20’sinden az olmayacak şekilde teminat gösterilmesi zorunludur.

4.    İHALE AŞAMASI

Alıcıların teklif verebilmesi için kıymet takdir raporunda tespit edilen miktarın %20si teklif teminatı olarak yatırılmalıdır. Alıcılar tarafından verilecek elektronik ortamdaki teklifler kıymet takdir raporunda yazan miktarın %50sinden düşük olamaz.

Elektronik arttırmanın ardından, icra dairesi tarafından beliren yer, gün ve saatte birinci arttırma Hacizli malın satışına ilişkin işlemlerin tamamlanmasının ardından ihaleye elektronik ortamda başlanır. yapılır. Tellal isteklikler tarafından ileri sürülen peyleri yüksek sesle duyurur ve üç defa bağırdıktan sonra en yüksek pey süren ihale alacaklısına ihale edilir. Eğer arttırma sonunda alıcı çıkmaz veya taşınmazın muhammen bedelinin % 50’sı ile satış ve paylaştırma giderlerini karşılayacak şekilde istekli çıkmaz ise satış geri bırakılır ve ikinci arttırma günü verilir. Eğer ikinci arttırmada da alıcı çıkmaz veya taşınmazın muhammen bedelinin % 50’sı ile satış ve paylaştırma giderlerini karşılayacak şekilde istekli çıkmaz ise  satış talebi düşer.

Yapılan ihale sonucunda satış ve paylaştırma giderlerinin mutlaka alacaklı tarafından karşılanması gerekir.

5.    TAŞINIRLARIN SATIŞ BEDELİNİN ÖDENMESİ AŞAMASI

İhale bedeli peşin olarak ödenir. Satış bedelinin tamamının ödenmesi ile hacizli mal alıcıya teslim edilir.