TİCARET UNVANI NEDİR?
Ticaret unvanı, tacir olmaya
bağlanan sonuçlardan biridir. Buna göre, her tacirin ticari işletmesine ilişkin
işlemleri gerçekleştirirken bu unvanı kullanması gerekir. Ticaret unvanının
işlevi, bir taciri diğer tacirlerden ayırt edebilmektir. Her tacir kullanacağı
ticaret unvanını ve bunun altına atacağı imzayı Ticaret Sicil Müdürlüğüne vermelidir. Bu beyanın noterlikçe
yapılması şart değildir ve herhangi bir sicil müdürlüğünce yetkilendirilmiş
personel huzurunda yapılabilir. Uygulamada da imza ile birlikte unvanın alt
alta yer aldığı görülmektedir. Örneğin iki tacir bir satış sözleşmesi yapmış
olsun. İşte bu tacirlerin yapmış olduğu satış sözleşmesi, bu unvanın altına
imza atmak suretiyle yapılmaktadır.
TİCARET UNVANI NASIL OLUŞTURULUR?
Ticaret unvanının belirlenmesi
tamamen tacirlere bırakılmamıştır. Bu unvanın oluşturulmasına yönelik olarak
Türk Ticaret Kanunu’nda hükümler mevcuttur. Özellikle ticaret unvanının çekirdek isimli zorunlu unsurunu taşıması
zorunludur.
Çekirdek kısmında eksik veya
yanlışlık varsa, tacirin sicile yapacağı başvurunun düzeltilmesi veya duruma
göre reddedilmesi gündeme gelebilir. Bu çekirdek kısmın, tacir grupları göre
farklılık gösterdiğini de belirtmek gerekir.
Bu çekirdek kısma “ek” almak zorunluluğu da olabilir.
Ancak kural olarak, tacirin, ek alabilmesi mümkün olup çekirdek kısma ek alması
zorunlu değildir.
GERÇEK KİŞİ TACİRLER İÇİN TİCARET UNVANININ ÇEKİRDEK KISMI NASIL
OLMALIDIR?
Gerçek kişi tacirlerde, ticaret unvanının çekirdek kısmı, tacirin
ad ve soyadını içermek zorundadır. Ancak bu ad ve soyad kısaltılmadan unvan belirlenmelidir. Örneğin, ismi ve
soy ismi, Hayrettin Haspaşazade olan bir tacirin, ticaret unvanın da mutlaka
“Hayrettin Haspaşazade” yi içeriyor olması gerekir. Bununla birlikte bu tacirin
ticaret unvanının, “Hayrettin Has.”, “Hayrettin H.” veya H. Haspaşazade” gibi
ifadeleri içeriyor olması yeterli değildir.
TÜZEL KİŞİ TACİRLER İÇİN
TİCARET UNVANININ ÇEKİRDEK KISMI NASIL OLMALIDIR?
Tüzel kişi tacirlerin ticaret unvanlarında ya kişi ya da konu unvanı
olmalıdır.
Kolektif ve adi komandit şirket
gibi şahıs şirketlerinde kişi unvanı olur. Kişi unvanından kastedilen,
ortakların adının bulunmasıdır. Bu gibi şahıs şirketlerinde, ortaklardan en az birinin ad ve soyadının ve şirketin türünün bulunması gerekir. Ad
ve soyad bakımından, en az bir ortağın ad ve soyadının bulunması yeterli olup
tüm ortakların ad ve soyadının bulunabilmesi de mümkündür.
Anonim ve limited şirketler ile
kooperatifler gibi sermaye şirketlerinin unvanı ise, konu unvanı olmalıdır. Konu unvanından kasıt,
şirketin işletme konusunun bulunmasıdır. Bu gibi sermaye şirketlerinde, işletme konusunun ve şirketin türünün bulunması gerekir.
Eğer bu şirketlerde gerçek kişinin ad veya soyadı da bulunuyorsa, şirketin
türünü gösteren ifadenin kısaltılması mümkün değildir. Örneğin, “MOSA Hukuki
Danışmanlık A.Ş.” yeterli bir unvan olabiliyorken “Kazım Gamyemez Gömlek ve
Tekstil A. Ş.” olamaz. “Kazım Gamyemez Gömlek ve Tekstil Anonim Şirketi” olması
gerekir. Ancak kooperatiflerde, ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarının ismi
ticaret unvanında yer alamaz. Yine sigorta brokeri olan bir şirketlerin ticaret
unvanlarında “sigorta brokeri” ya da “reasürans brokeri” ibarelerinin bulunması
gerekir. Bunların dışında tacir sayılan dernek, vakıf ve diğer tüzel kişilerin
ticaret unvanı, adları ile aynı olmalıdır.
TİCARET UNVANINA EK ALMAK HANGİ HALLERDE ZORUNLUDUR?
Ticaret unvanına ek almanın
zorunlu olduğu haller şöyle sıralanabilir:
- TTK m. 45 hükmüne göre, “Bir ticaret unvanına Türkiye’nin herhangi
bir sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan ayırt
edilmesi için gerekli olduğu takdirde, ek yapılır.”
- Şubelerin merkeze ait ticaret unvanını, “şube” olduklarını da belirtecek şekilde kullanması gerekir.
- Ticaret şirketleri tasfiye
aşamasına girerse, ticaret unvanlarına, “tasfiye
halinde” ibaresi de eklenmelidir.
TİCARET UNVANINA DÂHİL OLAN AD VE SOYADI TAŞIYAN KİŞİNİN AD VEYA SOYADI
DEĞİŞİRSE NE OLUR?
TTK m. 47/1 hükmüne göre, ticaret
unvanına dâhil olan ad ve soyadı taşıyan kişinin ad veya soyadı değişirse,
ticaret unvanı aynen kullanılmaya devam edebilir. Tabi istenmesi halinde
değişiklik yapılabilmesi de mümkündür. Ancak kolektif ve adi komandit
şirketlerde, ortağın ölümü halinde mirasçıların; ortağın ayrılması halinde
ortağın unvanı aynen kullanmaya devam edebilmek için yazılı izni gerekir.
TİCARET UNVANI DEVREDİLEBİLİR Mİ?
Ticaret unvanının ekonomik değeri vardır ve devri
mümkündür. Özellikle ticari işletmenin devrinde aksi taraflarca
kararlaştırılmamışsa ticaret unvanı da devir kapsamındadır. Ancak ticari
işletmenin devrinde, ticaret unvanı işletme ile birlikte devredilmemişse, tek başına devri mümkün değildir. Yani,
kural olarak, ticaret unvanı devredilebilir ancak tek başına devredilemez. Tek
başına devredilmesi halinde cezai yaptırım gündeme gelebilir.
TİCARET UNVANI NASIL KORUNMAKTADIR?
Tescil ve ilan edilmiş ticaret
unvanını kullanma hakkı, yalnızca sahibine aittir. Bu sebeple tescil edilmiş
bir unvan, TTK tarafından koruma altına alınmış olup tüm Türkiye kapsamında
korunur. Tescilsiz unvanlar ise, haksız
rekabet hükümlerine göre korunur.
TESCİLLİ UNVAN SAHİBİ UNVANININ HAKSIZ OLARAK BAŞKASI TARAFINDAN
KULLANILMASI HALİNDE HANGİ YOLLARA BAŞVURABİLİR?
Tacir, ticaret unvanının
dürüstlüğe aykırı bir şekilde başkası tarafından kullanılması halinde;
-Bu durumun tespitini,
-Kullanımın yasaklanmasını,
-Haksız kullanılan ticaret unvanı
tescil de edilmişse, değiştirilmesini veya silinmesini,
-Tecavüzün sonucu olan maddi
durumun ortadan kaldırılmasını, gerekirse araçların ve ilgili malların
imhasını,
-Zarar varsa maddi ve manevi tazminat
-Verilen mahkeme kararının
yayımlanmasını isteyebilir.